Το Υπουργικό Συμβούλιο ενέκρινε κατά τη σημερινή του συνεδρία πρόταση του Υπουργείου Ενέργειας για την ηλεκτρική διασύνδεση Κύπρου-Κρήτης (GSI).
Στην ανακοίνωση προέβη ο Υπουργός Ενέργειας, Γιώργος Παπαναστασίου, ο οποίος σε δημοσιογραφική διάσκεψη που ακολούθησε, ανέφερε πως η Κυπριακή Δημοκρατία θα καταβάλλει €25 εκατομμύρια ανά έτος αυστηρώς, για περίοδο πέντε ετών, ως επιδότηση της πιθανής αύξησης στους λογαριασμούς των καταναλωτών, αρχή γενομένης από την 1η Ιανουαρίου του 2025 και μέχρι την 31η Δεκεμβρίου του 2029, ώστε οι καταναλωτές να μην επιβαρύνονται από την αύξηση. Ως αυστηρό ανώτατο όριο πενταετίας τίθενται τα €125 εκατομμύρια, ενώ σημειώνεται ότι έχει ληφθεί επίσημη απάντηση ότι αυτά δεν συνιστούν κρατική ενίσχυση.
Ο κ. Παπαναστασίου είπε πως το έργο αυτό συμβάλλει στην άρση της ενεργειακής απομόνωσης της Κύπρου, καθώς θα συνδέσει το εθνικό σύστημα μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας με αντίστοιχα διευρωπαϊκά συστήματα και θα αυξήσει την ενεργειακή ασφάλεια της Κύπρου. Όπως επεσήμανε, η επίτευξη του στόχου αυτού είναι ιδιαίτερης σημασίας και για τη διατήρηση και περαιτέρω επιτάχυνση μεσοπρόθεσμα της οικονομικής ανάπτυξης και της ευημερίας των πολιτών της χώρας, καθώς, πρόσθεσε, βασικός στόχος είναι η μείωση της τιμής του ρεύματος, μέσω της ηλεκτρικής διασύνδεσης, της έλευσης φυσικού αερίου και των ΑΠΕ.
Ανέφερε, ακόμη, ότι η σημασία του έργου, τόσο για την Κύπρο, όσο και για την ΕΕ, επιβεβαιώνεται από το ότι η Κομισιόν ενέκρινε χρηματοδότηση από τον μηχανισμό «Συνδέοντας την Ευρώπη» με το ψηλότερο ιστορικά ποσό των €657 εκατομμυρίων.
«Κλείδωσε» το ταμείο ρύπων
Σύμφωνα με τον Υπουργό Ενέργειας, το ποσό θα εκταμιεύεται από πάγιο ταμείο της Δημοκρατίας και συγκεκριμένα από το σύστημα δημοπράτησης δικαιωμάτων ρύπων, με την πρώτη δόση να συμπεριλαμβάνεται σε συμπληρωματικό προϋπολογισμό.
"Η σημερινή απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου είναι το επιστέγασμα πολλών διαβουλεύσεων με όλα τα εμπλεκόμενα μέρη και των διευκρινίσεων που έχουν δοθεί, ώστε η Κυπριακή Δημοκρατία να έχει ενώπιον της πραγματικά δεδομένα αναφορικά με τις οικονομικές, τεχνικές και νομικές πτυχές του έργου", σημείωσε ο κ. Παπαναστασίου.
Πρόσθεσε ότι η Κυβέρνηση επέδειξε "την απαραίτητη υπευθυνότητα και δέουσα επιμέλεια που πρέπει να χαρακτηρίζει τη λήψη αποφάσεων που αφορούν έργα τέτοιου βεληνεκούς, με μοναδικό στόχο την εξυπηρέτηση των συμφερόντων του κυπριακού λαού, στον οποίο είμαστε υπόλογοι".
Ο Υπουργός σημείωσε ότι το αμέσως επόμενο διάστημα, και στη βάση οδικού χάρτη που έχει καταρτιστεί, η Κυβέρνηση θα βρίσκεται σε διαρκή επικοινωνία, τόσο με την ελληνική πλευρά, όσο και με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, για την περαιτέρω πρόοδο της υλοποίησης του έργου, αλλά και με μέρη που έχουν ήδη επιδείξει πραγματικό ενδιαφέρον συμμετοχής στο έργο.
Στο 50-50 το γεωπολιτικό ρίσκο και ο επιμερισμός την περίοδο λειτουργίας του GSI
Σε συμφωνία ώστε σε περίπτωση που η ηλεκτρική διασύνδεση Κύπρου-Κρήτης δεν καταστεί εφικτό να ολοκληρωθεί, εξαιτίας γεωπολιτικών ρίσκων, οι καταναλωτές Κύπρου-Ελλάδας να επιμεριστούν το κόστος κατά 50-50, κατέληξαν οι δύο πλευρές, σύμφωνα με πληροφορίες του ΚΥΠΕ. Αντίστοιχα, το κόστος κατά την περίοδο λειτουργίας της διασύνδεσης, επιμερίζεται, επίσης, στο 50%, από το 63%-37% για Κύπρο-Ελλάδα που ίσχυε μέχρι σήμερα.
Κατά την κατασκευαστική περίοδο, δηλαδή από 1 Ιανουαρίου 2025 μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2029, ο επιμερισμός του κόστους κατασκευής θα παραμείνει ως έχει, δηλαδή 63% για τους Κύπριους καταναλωτές και 37% για τους Έλληνες καταναλωτές.
Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, αν το κόστος που πρέπει να καταβάλουν οι Κύπριοι καταναλωτές ξεπεράσει τα €125 εκ., αυτό θα κεφαλαιοποιηθεί και θα χρεωθεί στους λογαριασμούς του ηλεκτρικού ρεύματος, μόνο μετά τη λειτουργία του καλωδίου.
Μετά την ανακοίνωση της απόφασης του Υπουργικού Συμβουλίου, αναμένεται ότι η ΡΑΕΚ θα αναθεωρήσει την αρνητική μέχρι τώρα απόφασή της για την επιβάρυνση των λογαριασμών του ηλεκτρικού ρεύματος των Κύπριων καταναλωτών.
Χρήμα κατόπιν αποδείξεως
Στο μεταξύ, όπως πληροφορείται το ΚΥΠΕ, η πρώτη δόση θα καταβληθεί στους κατασκευαστές, αφού παρουσιάσουν σχετικά αποδεικτικά υλοποίησης του έργου για τον πρώτο χρόνο και δεν αναμένεται να γίνει πριν από το 2026. Ωστόσο, κρίθηκε απαραίτητο από την Κυβέρνηση να συμπεριλάβει το ποσό της πρώτης δόσης σε συμπληρωματικό προϋπολογισμό, προκειμένου να εξασφαλίσει ότι θα έχει την έγκριση για το κονδύλι εγκαίρως.
Το συνολικό κόστος του καλωδίου, με βάση τα σημερινά δεδομένα, ανέρχεται σε €1,94 δισ. Από αυτά, το €1,4 δισ. αφορά το συμβόλαιο της Nexans για την κατασκευή και πόντιση του καλωδίου, το οποίο, σύμφωνα με αρμόδιες πηγές, η Κυβέρνηση ζήτησε και εξασφάλισε κατά την περίοδο των διαβουλεύσεων που μεσολάβησε το τελευταίο διάστημα. Άλλα €400 εκ. αναμένεται ότι θα είναι το συμβόλαιο της Siemens για τους μετατροπείς τάσης. Κυβερνητικές πηγές αναφέρουν ότι η Κυπριακή Δημοκρατία έχει πάρει στοιχεία από την προκαταρκτική συμφωνία με τη Siemens και αναμένεται να εξασφαλίσει και το σχετικό συμβόλαιο το επόμενο διάστημα.
Μέχρι σήμερα, για το έργο έχουν εξασφαλιστεί €657 εκ. από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, κάτι που, όπως ανέφερε ο κ. Παπαναστασίου, δείχνει και τη σημασία του έργου για την ΕΕ. Εξάλλου, ευρωπαϊκή οδηγία προβλέπει ότι από το 2030 και μετά όλα τα κράτη-μέλη πρέπει να εξασφαλίζουν τουλάχιστον 15% της ηλεκτρικής ενέργειας που καταναλώνουν από ηλεκτρικές διασυνδέσεις, καθώς θεωρείται ότι θα μεταφέρεται κυρίως πράσινη ενέργεια.
Άλλα €100 εκ. έχουν εξασφαλιστεί μέσω του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Κυπριακής Δημοκρατίας, η οποία μένει να αποφασίσει αν θα δώσει το ποσό ως χορηγία ή αν θα συμμετέχει στο μετοχικό κεφάλαιο του Great Sea Interconnector. Ο Υπουργός Ενέργειας έχει πει επανειλημμένα ότι η τελική απόφαση για τη μετοχική συμμετοχή της Δημοκρατίας θα ληφθεί αφού γίνει η δέουσα επιμέλεια και ολοκληρωθεί η αξιολόγηση της μελέτης κόστους-οφέλους από ανεξάρτητο οίκο, ενώ αναμένεται ότι για την απόφαση θα ληφθεί υπόψη και η απόφαση της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, η οποία επίσης εξετάζει την ανάλυση κόστους-οφέλους του ΑΔΜΗΕ, χωρίς ωστόσο αυτό να αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για τη συμμετοχή ή όχι της Κυπριακής Δημοκρατίας στο έργο.
Ο δυνητικοί παίκτες
Αρμόδιες πηγές αναφέρουν επίσης, ότι το έργο, το οποίο είναι ρυθμισμένο με απόδοση 8,3% για 17 έτη, θεωρείται αρκετά ελκυστικό για επενδυτές. Εξάλλου, μετά το πρόσφατο ταξίδι του Προέδρου της Δημοκρατίας στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, ανακοινώθηκε ότι η TAQA, η Εθνική Εταιρεία Ενέργειας του Άμπου Ντάμπι εκδήλωσε ενδιαφέρον για το έργο, με πληροφορίες να αναφέρουν ότι ήδη βρίσκονται σε προχωρημένο στάδιο οι διαβουλεύσεις και έχει ξεκινήσει ήδη τη δέουσα επιμέλεια για συμμετοχή της στο έργο. Πληροφορίες αναφέρουν, επίσης, ότι έχει εκδηλωθεί ενδιαφέρον από επενδυτικά ταμεία των ΗΠΑ και του Ισραήλ.
Πάντως, κυβερνητικές πηγές ανέφεραν στο ΚΥΠΕ ότι μέσα από τις διαβουλεύσεις που προηγήθηκαν με όλα τα μέρη την προηγούμενη βδομάδα, η κυβέρνηση έλαβε ικανοποιητικές απαντήσεις. Για το επόμενο διάστημα, έχει καταρτιστεί οδικός χάρτης για την υλοποίηση συγκεκριμένων στόχων, όπως ανέφερε στις δηλώσεις του ο Υπουργός Ενέργειας, με πληροφορίες να αναφέρουν ότι για αυτά θα χρειαστεί συνεχής πολιτική διαβούλευση στα ψηλότερα επίπεδα.
Η Κυβέρνηση πάντως, φαίνεται να θεωρεί τη σημερινή απόφαση ορόσημο, καθώς εκτιμάται ότι με βάση τη μελέτη κόστους-οφέλους του ΑΔΜΗΕ η ηλεκτρική διασύνδεση αναμένεται να μειώσει μέχρι και 40% το κόστος ηλεκτρικής ενέργειας, ενώ θα συμβάλει και στους πολύ φιλόδοξους στόχους της Κυπριακής Δημοκρατίας για την πράσινη μετάβαση.
Υπενθυμίζεται ότι την Πέμπτη ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα συζητήσει το ζήτημα με τον Έλληνα Πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη, κατά την επίσκεψή του στην Αθήνα, χωρίς, ωστόσο, να αναμένεται ότι θα ανακοινωθεί κάποια απόφαση.
Με πληροφορίες από ΚΥΠΕ
Διαβάστε επίσης: Έλαβε απόφαση το Υπουργικό για τον Interconnector - Το απόγευμα οι ανακοινώσεις