Συνέντευξη: Χρίστος Πέτρου
Φωτογραφίες: Μιχάλης Κυπαριανού
Απαντήσεις για τα ανοικτά ζητήματα που είναι στο τραπέζι του διαλόγου με τους κοινωνικούς εταίρους, δίνει η Υπουργός Εργασίας Ζέτα Αιμιλιανίδου σε αποκλειστική συνέντευξή της στο Economy Today.
Ποιο μήνυμα στέλνει «προς όλους» για τον 13ο μισθό ενόψει γιορτών η Ζέτα Αιμιλιανίδου και γιατί η θέσπιση Κατώτατου Μισθού αποτελεί «προϋπόθεση» για να προχωρήσει η μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού.
Διαβάστε ακόμη πώς απαντά η Υπουργός Εργασίας για το κατά πόσον η αναδιαμόρφωση του πλαισίου απασχόλησης των εργατών από τρίτες χώρες, συνδέεται με το μεταναστευτικό πρόβλημα το οποίο ταλανίζει τη χώρα μας.
Θέσπιση Κατώτατου Μισθού, Μεταρρύθμιση συνταξιοδοτικού, Πλαίσιο εργασίας για άτομα από τρίτες χώρες, Τηλεργασία και άλλα θέματα στη συνέντευξη που ακολουθεί.
ΚΑΤΩΤΑΤΟΣ ΜΙΣΘΟΣ:
Η συζήτηση για την εισαγωγή ενός Εθνικού Κατώτατου Μισθού βρίσκεται στο τραπέζι του κοινωνικού διαλόγου. Αν δεν μπορούμε να πούμε ποιο θα είναι το ύψος του ΕΚΜ, μπορούμε να μάθουμε ποιος θα είναι ο μηχανισμός υπολογισμού του, έστω σε αδρές γραμμές;
Λόγω αλλαγής των οικονομικών συνθηκών κατά την πάροδο του χρόνου, το ύψος του κατώτατου μισθού θα χρειάζεται να αναπροσαρμόζεται σε τακτά χρονικά διαστήματα για διατήρηση της αποτελεσματικότητας του συστήματος. Ως εκ τούτου, είναι σημαντική η εγκαθίδρυση ενός αξιόπιστου μηχανισμού ο οποίος θα συγκεντρώνει και αναλύει στατιστικά στοιχεία και θα έχει καταλυτικό ρόλο στη διεξαγωγή ενός δομημένου κοινωνικού διαλόγου για τη διαχρονική διαμόρφωση του Κατώτατου Μισθού.
Σύμφωνα με τις μελέτες που έχουμε ολοκληρώσει, τα κριτήρια που χρειάζεται να λαμβάνονται υπόψη για τον καθορισμό και την αναπροσαρμογή του Κατώτατου Μισθού περιλαμβάνουν τη διαφοροποίηση στο κόστος διαβίωσης, τις τάσεις στα επίπεδα απασχόλησης και ποσοστά ανεργίας, τη διαφοροποίηση στην οικονομική ανάπτυξη και την παραγωγικότητα καθώς και άλλες παραμέτρους.
Αυτά είναι τα γενικά χαρακτηριστικά του μηχανισμού τον οποίο στοχεύουμε να εγκαθιδρύσουμε, ώστε η αναπροσαρμογή να λαμβάνει χώρα σε τακτική βάση και με διαφάνεια, περιλαμβανομένης και του αρχικού καθορισμού του Κατώτατου Μισθού με την έναρξη εφαρμογής του θεσμού. Τα ζητήματα αυτά όμως βρίσκονται στο τραπέζι του κοινωνικού διαλόγου για διαβούλευση με τους κοινωνικούς εταίρους πριν από τη λήψη οποιωνδήποτε τελικών αποφάσεων.
Επικαλείστε συχνά το γεγονός ότι σύμφωνα με τις εκθέσεις και τις έρευνες που έχουν γίνει, μόνο οφέλη θα υπάρξουν από την θέσπιση του ΕΚΜ. Πού στηρίζετε τη θέση αυτή; Υπάρχουν συγκεκριμένα στοιχεία;
Η θέση αυτή στηρίζεται στα αποτελέσματα των μελετών που έχουν γίνει και οι οποίες έχουν εξετάσει όλες τις παραμέτρους εφαρμογής στη βάση δεδομένων και διεκπεραίωσης γενικών στατιστικών αναλύσεων για εξέταση της αποτελεσματικότητας της λειτουργίας του κατώτατου μισθού στην Κύπρο. Για το σκοπό αυτό έγιναν εξειδικευμένες ποσοτικές αναλύσεις και εκτίμηση των επιπτώσεων εφαρμογής του θεσμού του Κατώτατου Μισθού στην αγορά εργασίας και άλλες πτυχές της οικονομίας, καθώς επίσης και στην εξέταση της συμμόρφωσης της Κύπρου με συμβάσεις του ILO σχετικά με τον κατώτατο μισθό. Τα αποτελέσματα των μελετών διασταυρώθηκαν και επιβεβαιώθηκαν με τη στήριξη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και με τη συμμετοχή του ILO και τεχνοκρατών από 9 κράτη μέλη της ευρωπαϊκής ένωσης με παρόμοια συστήματα εργασιακών σχέσεων.
Οι βασικοί στόχοι είναι η επίτευξη ενός αξιοπρεπούς επιπέδου διαβίωσης και η βελτίωση της προστασίας εργαζομένων από αδικαιολόγητα χαμηλούς μισθούς. Παράλληλα όμως και πάντοτε βάση των αποτελεσμάτων των μελετών επιτυγχάνονται και άλλοι σημαντικοί στόχοι όπως μείωση της μισθολογικής και εισοδηματικής ανισότητας και του επιπέδου φτώχειας για τους εργαζομένους, προστασία ομάδων εργαζομένων με μικρή διαπραγματευτική δύναμη, μείωση του χάσματος στις αμοιβές μεταξύ των δύο φύλων, παροχή κινήτρου στους εργαζομένους για αύξηση της παραγωγικότητας αλλά και συνεισφορά στη διόρθωση υφιστάμενων στρεβλώσεων στην αγορά εργασίας,
όπως για παράδειγμα η υποδήλωση μισθών.
Σε ποιους κλάδους εργασίας θα εφαρμοστεί ο Εθνικός Κατώτατος Μισθός. Πόσοι εργαζόμενοι θα επωφεληθούν από τη ρύθμιση αυτή και σε ποιο βαθμό εκτιμάτε ότι θα αυξηθεί ο μισθός τους; 4.Σύμφωνα με τα στοιχεία του ILO σε πολλές χώρες, υπάρχουν επαγγέλματα που εξαιρούνται του Εθνικού Κατώτατου Μισθού. Θα ισχύσει και στην Κύπρο κάτι αντίστοιχο; Και για ποια επαγγέλματα;
Τα θέματα αυτά είναι αντικείμενο το Κοινωνικού Διαλόγου που διεξάγεται. Σε κάθε περίπτωση, ο Κατώτατος Μισθός που θα αποφασιστεί θα αποτελεί το κατώτατο όριο μισθού για κάθε εργαζόμενο ενώ συνεχίζουν να εφαρμόζονται βεβαίως και οι διατάξεις της περί Προστασίας των Μισθών Νομοθεσίας, με βάση τις οποίες κανένας υφιστάμενος μισθός δεν μπορεί να μειωθεί μονομερώς από τον εργοδότη. Εξακολουθούν επίσης να ισχύουν και οι πρόνοιες των Συλλογικών Συμβάσεων και με την εφαρμογή του Κατώτατου Μισθού, όπου προβλέπεται σε Συλλογικές Συμβάσεις υψηλότερος μισθός, εξακολουθεί και ισχύει ο υψηλότερος μισθός.
Τι θα γίνει με τα επαγγέλματα που καλύπτονται από το υφιστάμενο Υπουργικό Διάταγμα; Θα ενταχθούν και αυτά στον κατώτατο μισθό ή θα εξακολουθήσει το Διάταγμα να έχει την ισχύ που έχει τώρα;
Ο κατώτατος μισθός που θα καθοριστεί θα καλύψει και αυτές τις περιπτώσεις, εκτός αν στο πλαίσιο του Κοινωνικού Διαλόγου συμφωνηθεί με τους Κοινωνικούς Εταίρους να εξαιρεθεί το οποιοδήποτε επάγγελμα ή κατηγορία εργαζομένων.
Στις περιπτώσεις που θα γίνονται προσλήψεις στον ιδιωτικό τομέα μέσω ατομικών (ή συλλογικών) συμβάσεων, θα είναι υποχρέωση του εργοδότη να εφαρμόζει τον ΕΚΜ ή μπορεί να επικαλεστεί διμερή συμφωνία (εργοδοσίας και εργαζομένου) η οποία θα παρεκκλίνει από τις πρόνοιες του ΕΚΜ;
Ο Εθνικός Κατώτατος Μισθός είναι το κατώτατο όριο μισθού που μπορεί να δίδεται σε οποιοδήποτε εργοδοτούμενο στην Κυπριακή Δημοκρατία. Η εφαρμογή του θεσμού αυτού όμως δεν επηρεάζει με οποιοδήποτε τρόπο υφιστάμενες ή και μελλοντικές συλλογικές ή επιχειρησιακές συμβάσεις που καθορίζουν υψηλότερους αρχικούς μισθούς. Σε τέτοιες περιπτώσεις θα πρέπει να δίδεται ο υψηλότερος αρχικός μισθός που προβλέπεται από τη συλλογική ή την επιχειρησιακή σύμβαση που ισχύει. Συμβάσεις που θα καθορίζουν μισθούς μικρότερους από τον Κατώτατο Μισθό δεν θα είναι νόμιμες.
ΤΗΛΕΡΓΑΣΙΑ
Η νομοθετική ρύθμιση της τηλεργασίας γίνεται με «οδηγό» την ελλαδική σχετική νομοθετική εργασία. Έχουν γίνει προσθήκες ή αφαιρέσεις για την κυπριακή περίπτωση; Και αν ναι, ποιες;
Η Ελλαδική Νομοθεσία για την τηλεργασία είναι ένα από τα παραδείγματα ρύθμισης της τηλεργασίας που λαμβάνονται υπόψη. Λαμβάνεται επίσης υπόψη η σχετική καθοδήγηση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία έχει τοποθετηθεί γραπτώς για το πώς πρέπει να γίνεται αυτή η ρύθμιση, ποιες παράμετροι πρέπει να λαμβάνονται υπόψη και τα δικαιώματα που πρέπει να κατοχυρώνονται μέσα από τις διατάξεις της νομοθεσίας.
Σε κάθε περίπτωση, η νομοθεσία που επεξεργαζόμαστε μορφοποιείται στα δεδομένα του κυπριακού συστήματος εργασιακών σχέσεων και εργατικού δικαίου και θα συζητηθεί στο τραπέζι του κοινωνικού διαλόγου με τους Κοινωνικούς Εταίρους πριν πάρει την τελική της μορφή.
ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΑΠΑΣΧΟΛΗΣΗΣ ΓΙΑ ΕΡΓΑΤΕΣ ΑΠΟ ΤΡΙΤΕΣ ΧΩΡΕΣ
Ζητήσατε από τις εργοδοτικές οργανώσεις στοιχεία αναφορικά με το ποιοι κλάδοι έχουν έλλειψη προσωπικού και συγκεκριμένους αριθμούς ελλείψεων. Το Υπουργείο Εργασίας έχει αντίστοιχα στοιχεία ή θα κινηθείτε βάσει αυτών που θα σας πουν οι εργοδοτικές οργανώσεις;
Το Υπουργείο Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων έχει αρκετά καλή γνώση των αναγκών της αγοράς εργασίας, τόσο μέσω της καθημερινής επαφής με τους ίδιους τους εργοδότες μέσω της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης του Υπουργείου, όσο και μέσω των μελετών που πραγματοποιεί για λογαριασμό του Υπουργείου η Αρχή Ανάπτυξης Ανθρώπινου Δυναμικού για τις ανάγκες σε ανθρώπινο δυναμικό για το επόμενο διάστημα και τα επόμενα χρόνια.
Συνεπώς, η κατάσταση στην αγορά εργασίας παρακολουθείται συνεχώς και με συστηματικό τρόπο και είναι στη βάση αυτών των στοιχείων και αυτής της παρακολούθησης που τα τελευταία χρόνια προκηρύσσονται με αξιοσημείωτη επιτυχία τα είτε σχέδια επιδοτούμενης απασχόλησης είτε σχέδια κατάρτισης εργαζομένων και ανέργων.
Οι απόψεις όμως των εργοδοτικών οργανώσεων για το πού υπάρχουν ή προβλέπεται να υπάρξουν ελλείψεις είναι σημαντικές καθώς αυτό σημαίνει πραγματικός κοινωνικός διάλογος όπου όλες οι απόψεις λαμβάνονται υπόψη πριν τη λήψη σημαντικών αποφάσεων.
Οι συνδικαλιστικές οργανώσεις θεωρούν ότι από μέρους της εργοδοτική πλευράς, επιδιώκεται η πρόσληψη εργαζομένων από τρίτες χώρες προκειμένου να μειώσουν το μισθολογικό τους κόστος. Υπάρχει δε η άποψη ότι το φαινόμενο αυτό, αλυσιδωτά θα λειτουργήσει σαν μοχλός πίεσης για την αναδιαμόρφωση των μισθών, των υφιστάμενων εργαζομένων (ντόπιων και κοινοτικών). Πώς σχολιάζετε τις ανησυχίες αυτές;
Με βάση την ισχύουσα Στρατηγική Απασχόλησης Αλλοδαπών, οι οποιεσδήποτε προσλήψεις εργαζομένων από τρίτες χώρες, εγκρίνονται μόνο υπό την προϋπόθεση ότι οι μισθοί που παρέχονται είναι στα ίδια επίπεδα με τους κύπριους ή κοινοτικούς εργαζόμενους στην ίδια επιχείρηση ή στον ίδιο τομέα ή και με βάση τις πρόνοιες της συλλογικής σύμβασης εάν υπάρχει ήδη συλλογική σύμβαση στον τομέα. Με αυτό τον τρόπο διασφαλίζεται ότι δεν γίνεται υπόσκαψη των μισθών. Επιπλέον, για την έγκριση αδειών για απασχόληση αλλοδαπών, οι εργοδότες έχουν υποχρέωση όπως πρώτα προσλάβουν οποιονδήποτε άνεργο και διαθέσιμο για εργασία κύπριο ή κοινοτικό πρόσωπο, επομένως οι άδειες αυτές δίδονται με φειδώ και αφού πρώτα εξαντληθούν τα περιθώρια πρόσληψης ανέργων.
Θεωρείτε ότι διαμόρφωση στρατηγικής για την απασχόληση εργαζομένων από τρίτες χώρες μπορεί να συνδεθεί με τη διαχείριση του μεταναστευτικού προβλήματος που αντιμετωπίζει η χώρα μας; Δηλαδή, μετανάστες και πρόσφυγες να μπουν στην αγορά εργασίας μέσω της υπό διαμόρφωση στρατηγικής για την απασχόληση;
Η εργοδότηση αλλοδαπών φοιτητών ή αιτητών πολιτικού ασύλου ανέκαθεν επιτρεπόταν υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις που καθορίζονται στη Νομοθεσία και στα Διατάγματα που εκδίδονται κατά καιρούς με βάση τη Νομοθεσία. Το ζήτημα αυτό είναι μεν μία από τις πολλές παραμέτρους της υπό διαμόρφωση στρατηγικής απασχόλησης αλλοδαπών τρίτων χωρών που συζητείται με τους κοινωνικούς εταίρους, όμως δεν συνδέεται δε με τη διαχείριση του μεταναστευτικού προβλήματος που είναι εντελώς διαφορετικό ζήτημα.
ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΙΚΟ:
Πώς προχωρά ο σχεδιασμός για τη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού; Θα είναι έτοιμες οι μελέτες για τη συνολική αναθεώρηση του συστήματος μέχρι το τέλος του έτους;
Το ζήτημα αυτό συζητείται στο πλαίσιο του Εργατικού Συμβουλευτικού Σώματος με τους κοινωνικούς εταίρους και σε αυτό το πλαίσιο έχει δοθεί προτεραιότητα στην ολοκλήρωση της συζήτησης για τον Εθνικό Κατώτατο Μισθό μέχρι το τέλος αυτού του έτους, δεδομένου ότι οι μελέτες για τον κατώτατο μισθό έχουν ολοκληρωθεί. Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι η ύπαρξη Εθνικού Κατώτατου Μισθού επηρεάζει καθοριστικά και με άμεσο τρόπο τους σχεδιασμούς για το συνταξιοδοτικό σύστημα, καθώς επηρεάζει το ελάχιστο ποσό εισφορών στο ταμείο για τους εργαζόμενους, τους εργοδότες και τους αυτοτελώς εργαζόμενους και κατ’ επέκταση και το ύψος των συντάξεων των προσώπων αυτών.
Με βάση τα δεδομένα αυτά, οι μελέτες που αφορούν τη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος θα ολοκληρωθούν εντός του 2022.
ΑΤΑ:
Με το τέλος του 2021 λήγει και η συμφωνία για την ΑΤΑ. Από τη μια οι εργοδοτικές οργανώσεις ζητούν την πλήρη κατάργησή της, από την άλλη οι Συντεχνίες, λόγω και της ακρίβειας και του πληθωρισμού διεκδικούν την πλήρη εφαρμογή της για όλους τους εργαζόμενους. Εσείς τι λέτε;
Είναι και αυτό ένα από τα θέματα που έχουμε στην ατζέντα του Εργατικού Συμβουλευτικού Σώματος και θα συζητηθεί με τους κοινωνικούς εταίρους.
13ος ΜΙΣΘΟΣ:
Διανύουμε περίοδο όπου παραδοσιακά παραχωρείται στους εργαζόμενους ο 13ος μισθός. Ποιο είναι το μήνυμα σας προς εργοδότες και εργαζόμενους;
Να τονίσω προς όλους ότι με βάση την περί Προστασίας των Μισθών Νομοθεσία είναι δεδομένη η υποχρέωση του εργοδότη για καταβολή του 13ου μισθού στις περιπτώσεις όπου ο 13ος μισθός καταβάλλεται είτε με βάση τη σύμβαση εργασίας είτε με βάση το έθιμο, δηλαδή επειδή έτσι συνηθίζεται. Το Τμήμα Εργασιακών Σχέσεων του Υπουργείου αλλά και η Ενιαία Υπηρεσία Επιθεώρησης βρίσκονται πάντοτε στη διάθεση του κάθε εργαζόμενου για διερεύνηση περιπτώσεων όπου ενδεχόμενα παραβιάζεται η εργατική νομοθεσία και λήψη ανάλογων μέτρων όταν αυτό διαπιστώνεται.
Σημειώνεται ότι και φέτος, όπως και τα τελευταία χρόνια, το Υπουργείο Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων διεξάγει κατά τη διάρκεια του Δεκεμβρίου ενημερωτική εκστρατεία για την υποχρέωση καταβολής του 13ου μισθού, με ενημερωτικό υλικό μέσω ραδιοφωνικών σποτ και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αλλά και με σειρά δράσεων προς ενημέρωση τόσο των εργαζομένων για τα δικαιώματά τους όσο και των εργοδοτών για τις υποχρεώσεις τους.