Του Τάσου Γιασεµίδη
Ένα κράτος που σέβεται τους πολίτες του θα πρέπει να δηµιουργεί τέτοιες συνθήκες που να τους διασφαλίζει τέσσερα βασικά πράγματα. Την εκπαίδευση, ως χώρο δηµιουργίας και όχι µόνο µεταφοράς γνώσης, την υγεία, τη στέγαση και την καλύτερη ποιότητα ζωής και καθηµερινότητα των πολιτών.
Η διασφάλιση µιας καλύτερης ποιότητας ζωής
Είναι αντιληπτό ότι τα πιο πάνω συνδυαστικά διασφαλίζουν µια καλύτερη ποιότητα ζωής και δεν αναφερόµαστε σε πολυτέλειες, αλλά σε απλές καθηµερινές ανάγκες. Την ίδια στιγµή αυτές οι συνθήκες δεν πρέπει να δηµιουργηθούν µέσα από παραχώρηση αστόχευτων επιδοµάτων αλλά µέσα από την ενίσχυση των παραγωγικών µονάδων του πληθυσµού και των εισοδηµάτων, την ισονοµία, το δίκαιο φορολογικό σύστηµα και τον σωστό σχεδιασµό.
Σηµειώνεται επίσης ότι, η ενίσχυση της αποδοτικότητας των υπηρεσιών που προσφέρονται από το δηµόσιο, µέσα και από την τεχνολογική αναβάθµιση, τη δηµιουργία ενός ευέλικτου οργανογράµµατος διευκολύνουν την καθηµερινότητα των πολιτών.
Το ΓεΣΥ έδωσε τη δυνατότητα σε περισσότερους συµπολίτες µας να έχουν πρόσβαση σε καλής ποιότητας υπηρεσίες υγείας αλλά και σε φάρµακα, χωρίς να απαιτείται η καταβολή υψηλού αντιτίµου. Φυσικά θα πρέπει να αξιολογείται συνεχώς η πορεία του και να λαµβάνονται τα ανάλογα µέτρα που θα διασφαλίζουν τη βιωσιµότητα µακριά από καταχρήσεις και υπερβολές.
Την ίδια στιγµή θα πρέπει να ολοκληρωθεί η νοµοθετική ρύθµιση που αφορά τις πανεπιστηµιακές ιατρικές σχολές, εφόσον από τη µια αναµένεται να ενισχύσουν την ποιότητα των υπηρεσιών υγείας και από την άλλη θα αποτελέσουν χώρους εξειδίκευσης και συνεχούς εκπαίδευσης.
Η καθηµερινότητα των πολιτών δοκιµάζεται από την ακρίβεια, το υψηλό κόστος στέγασης, τις αυξηµένες δόσεις και τα αυξηµένα έξοδα στην περίπτωση οικογενειών µε παιδιά (ακόµα δεν έχουµε φτάσει στο επίπεδο που οι µαθητές δεν θα έχουν ανάγκη τα φροντιστήρια το απόγευµα, αλλά κοµµένα τα κινητά).
Το µεγάλο αγκάθι της στέγασης
Επανερχόµενοι στο ζήτηµα της στέγασης, είναι ξεκάθαρο µέσα στην κοινωνία ότι πλέον θεωρείται πολύ δύσκολο εγχείρηµα η απόκτηση κατοικίας αλλά και ενοικίασης. Και αυτό δεν οφείλεται κυρίως στην τουρκική εισβολή. Αν το επιχείρηµα είχε τοποθετηθεί διαφορετικά, ενδεχοµένως να γινόταν αποδεκτό. Ότι δηλαδή, η χώρα µας ως νησί µε ένα µεγάλο µέρος υπό κατοχή, διαθέτει περιορισµένη περιοχή για ανάπτυξη.
Αλλά έχουµε κάνει ό,τι µπορούσαµε για να περιορίσουµε το πρόβληµα; Καθυστερήσεις στις αδειοδοτήσεις έργων (η Στατιστική Υπηρεσία ανέβαλε την ανακοίνωση σχετικών στατιστικών εξαιτίας της κατάστασης), ανυπαρξία πολεοδοµικού σχεδιασµού, αδυναµία της οικονοµίας και της οικοδοµικής βιοµηχανίας να αναπροσαρµοστούν γρήγορα στις εναλλασσόµενες συνθήκες και στη ζήτηση, υψηλά επιτόκια και κόστος κατασκευής είναι από τα προβλήµατα που πρέπει να τύχουν διαχείρισης.
Θετικό το γεγονός ότι, η χώρα µας κατάφερε να προσελκύσει σηµαντικό αριθµό εταιρειών µαζί µε τα στελέχη και τους υπαλλήλους τους, οι οποίοι έχουν σίγουρα µεγαλύτερο διαθέσιµο εισόδηµα, λαµβάνοντας υπόψη τις φοροαπαλλαγές πρώτης εργοδότησης στη χώρα µας και τους χαµηλότερους φορολογικούς συντελεστές. Αυτό αναπόφευκτα οδήγησε σε αύξηση της ζήτησης των ακινήτων, την οποία η προσφορά δεν κατάφερε να ικανοποιήσει εφόσον πολλά έργα αναβάλλονται είτε λόγω των καθυστερήσεων στις αδειοδοτήσεις είτε λόγω υψηλού κόστους χρηµατοδότησης. Είναι όµως λύση, να µη δεχθούµε άλλους τέτοιους επαγγελµατίες στη χώρα µας ή θα έπρεπε ως πολιτεία να το είχαµε προβλέψει όταν ανακοινωνόταν η στρατηγική προσέλκυσης;
Τρόποι άµβλυνσης του προβλήµατος
∆υστυχώς παρατηρούνται σηµαντικές καθυστερήσεις στην αδειοδότηση νέων έργων και ευχή όλων είναι να επισπευσθούν οι διαδικασίες. Ίσως θα µπορούσαν τα αρµόδια τµήµατα να αγοράσουν υπηρεσίες από τον ιδιωτικό τοµέα, ώστε να διεκπεραιώσουν τον έλεγχο των παλιών αιτήσεων και να υπάρξει αποσυµφόρηση.
Σταδιακά θα υπάρξει και αλλαγή ζωνών, κάτι που έχει να συµβεί για µεγάλο χρονικό διάστηµα, όµως αυτό θα πρέπει να γίνει µε σωστό πολεοδοµικό και τεχνοκρατικό σχεδιασµό. Την ίδια στιγµή θα πρέπει να βρεθεί ενδεχοµένως ο τρόπος να φορολογηθούν οι υπεραξίες που θα δηµιουργηθούν.
Ένας τρόπος είναι η επαναφορά του φόρου ακίνητης ιδιοκτησίας, ο οποίος θα µπορούσε να δράσει και ως αντικίνητρο για τη διατήρηση αδρανών περιουσιών, κυρίως σε πυκνοκατοικηµένες περιοχές. Τα έσοδα θα µπορούσαν να διοχετευτούν σε πολιτικές για την αντιµετώπιση των προβληµάτων στέγασης των πολιτών.
Ενδεχοµένως να πρέπει να δούµε πιο προσεκτικά και τις κάθετες αναπτύξεις, εφόσον µε τον τρόπο που γίνονται οι αγοραπωλησίες αυτή τη στιγµή, οποιεσδήποτε αυξήσεις στους συντελεστές δόµησης θα καταλήξουν στους ξένους. Σε κάποια φάση θα πρέπει να βρούµε απαντήσεις, στο αν το να πουλούµε γη και γενικότερα ακίνητα, είναι η βιώσιµη οικονοµία που θέλουµε. Φυσικά πολλοί είναι αυτοί που εργοδοτούνται στον κλάδο και σηµαντικά τα ποσά που εισπράττονται από τις Αρχές σε σχέση µε την ανάπτυξη γης και την αγοραπωλησία ακινήτων.
Ο ΚΟΑΓ αποτελεί ένα σηµαντικό βραχίονα της στεγαστικής πολιτικής του κράτους. Είναι σηµαντικό να δούµε µε ποιο τρόπο µπορεί να ενισχυθεί, µε την προώθηση «κοινωνικών κατοικιών» όπως έγινε και σε άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Υπάρχει αρκετή κρατική γη που θα µπορούσε να χρησιµοποιηθεί, όµως είναι αντιληπτό ότι θα πρέπει να υπάρχουν σηµαντικοί µηχανισµοί ελέγχου.
Το κόστος κατασκευής στον Τοµέα των Ακινήτων και γενικότερα έχει αυξηθεί σηµαντικά (επιπλέον πρόβληµα δηµιουργείται και από τις αλλαγές των δροµολογίων των πλοίων µε την Κύπρο από πρώτο λιµάνι µετά τη διώρυγα του Σουέζ να είναι το τελευταίο στη Μεσόγειο εφόσον τα πλοία κάνουν τον γύρο), κάτι που ενδεχοµένως να περιορίζει τον αριθµό των νέων αναπτύξεων, ειδικά σε τιµές που θα µπορούσε να αγοράσει η µεσαία τάξη.
Ένα επιπλέον πρόβληµα που δηµιουργείται είναι η αύξηση των επιτοκίων, που επηρεάζει τόσο τις εταιρείες ανάπτυξης γης όσο και τους πολίτες που αναζητούν στέγη, εφόσον το ύψος των δόσεων καθιστά ενδεχοµένως τον δανεισµό ως µη βιώσιµο. Η επιδότηση του επιτοκίου βρίσκεται στη σφαίρα της συζήτησης, µε το ύψος της και το αν θα συµµετέχουν όλες οι τράπεζες να αποτελούν ερωτηµατικά. Επιπλέον θα πρέπει να αξιολογηθεί και η δυνατότητα αποπληρωµής ενός δανείου όταν η επιδότηση θα τερµατιστεί.