ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΗΝ ΕΜΙΛΥ ΜΙΝΤΗ
Digital Euro και Instant Payments αναμένεται να αλλάξουν δραστικά στο προσεχές μέλλον τον τομέα των ηλεκτρονικών πληρωμών, όπως επισημαίνει σε συνέντευξή του στο περιοδικό Εconomy Τoday ο Μάριος Νικολάου, ανώτερος λειτουργός του Συνδέσμου Τραπεζών Κύπρου & μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Πληρωμών στις Βρυξέλλες, εκπροσωπώντας τον συνασπισμό των χωρών Ελλάδας, Κύπρου, Πορτογαλίας και Ιρλανδίας. Στην ενδιαφέρουσα συνέντευξη που ακολουθεί ο κ. Νικολάου αναφέρεται στη συνεχή ανοδική πορεία του τομέα των ψηφιακών πληρωμών και στις τάσεις που επικρατούν.
Ποιες προκλήσεις καλούνται να αντιμετωπίσουν σήμερα οι τράπεζες σε ό,τι αφορά τις εργασίες Digital Banking & Digital Payments;
Οι τράπεζες αντιμετωπίζουν αρκετές προκλήσεις σήμερα σε ό,τι αφορά τις εργασίες Digital Banking & Digital Payments. Κάποιες από αυτές περιλαμβάνουν:
α. Ασφάλεια: Η ασφάλεια των συναλλαγών είναι μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για τις τράπεζες, καθώς οι ψηφιακές πληρωμές και η ψηφιακή τραπεζική γενικότερα, προσφέρουν νέες δυνατότητες αλλά και νέους κινδύνους. Οι τράπεζες πρέπει να διασφαλίζουν ότι οι πληρωμές και οι συναλλαγές που προσφέρουν στους πελάτες τους είναι ασφαλισμένες και προστατευμένες από τυχόν απάτες που οδηγούν σε κλοπή χρημάτων ή προσωπικών στοιχείων. Ως παραδείγματα αναφέρω το phishing, δηλαδή την απόσπαση κωδικών πρόσβασης, αριθμών καρτών κ.λπ. ή το identity theft, δηλαδή την απόσπαση προσωπικών στοιχείων, όπως αριθμοί ταυτότητας, κοινωνικών ασφαλίσεων, διευθύνσεις, κ.λπ.. Κατ’ επέκταση τα προϊόντα και υπηρεσίες που προσφέρουν οι τράπεζες θα πρέπει να συνοδεύονται με τις απαραίτητες ασφαλιστικές δικλίδες για την όσο καλύτερη εξυπηρέτηση των πελατών τους.
β.Τεχνολογική πρόοδος: Η ταχεία τεχνολογική εξέλιξη είναι μια άλλη πρόκληση για τις τράπεζες. Η συνεχής βελτίωση των ψηφιακών τραπεζικών προϊόντων προϋποθέτει ότι οι τράπεζες πρέπει να διατηρούν τις υπηρεσίες τους συνεχώς ενημερωμένες και επικαιροποιημένες ούτως ώστε να προσφέρουν νέες δυνατότητες στους πελάτες τους.
γ.Ανταγωνισμός: Ο ανταγωνισμός είναι μια σημαντική πρόκληση για τις τράπεζες, καθώς όλο και περισσότεροι «παίχτες» εισέρχονται στην αγορά του Digital Banking και των Digital Payments. Παρά το γεγονός ότι ο χώρος μπορεί να δημιουργήσει νέες δυνατότητες συνεργασίας μεταξύ τραπεζικών και μη τραπεζικών ιδρυμάτων, οι τράπεζες πρέπει να διασφαλίσουν ότι παρέχουν υψηλού επιπέδου υπηρεσίες, ούτως ώστε να διατηρήσουν ψηλά μερίδια αγοράς.
δ.Νομοθετικές ρυθμίσεις: Οι τράπεζες πρέπει να συμμορφώνονται με τις εκάστοτε Οδηγίες, Κανονισμούς και νομοθετικές ρυθμίσεις που έχουν θεσπιστεί για το Digital Banking & τα Digital Payments, τόσο σε εθνικό, σε ευρωπαϊκό αλλά και παγκόσμιο επίπεδο. Αυτό μπορεί να επιβάλλει πρόσθετους περιορισμούς και αυξημένο κόστος στις τράπεζες.
ΟΙ ΤΑΣΕΙΣ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ
Ποιες είναι οι σημαντικότερες τάσεις που παρατηρείτε στην κυπριακή αγορά; Ποια είναι τα πιο δημοφιλή προϊόντα και υπηρεσίες στην αγορά των ηλεκτρονικών πληρωμών;
Η κυπριακή αγορά ηλεκτρονικών πληρωμών έχει αναπτυχθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια, με όλο και περισσότερους καταναλωτές και επιχειρήσεις να χρησιμοποιούν τις ηλεκτρονικές πληρωμές για να διεκπεραιώνουν τις συναλλαγές τους. Οι σημαντικότερες τάσεις που παρατηρούμε σήμερα είναι οι εξής:
Χρήση Χρεωστικών και Πιστωτικών καρτών: Η χρήση των καρτών πληρωμής αυξήθηκε ραγδαία στην Κύπρο τα τελευταία χρόνια και είναι ένα από τα πιο δημοφιλή προϊόντα στον τομέα των ηλεκτρονικών πληρωμών.
Αύξηση των mobile payments: Οι χρήστες ηλεκτρονικών πληρωμών αυξάνουν τη χρήση των κινητών συσκευών για να πραγματοποιούν τις συναλλαγές τους ως μέσο πληρωμής. Ως παράδειγμα αναφέρω τις «εφαρμογές» (apps) που προσφέρονται από τις τράπεζες και οι οποίες επιτρέπουν στους πελάτες τους να μεταφέρουν σε μηδενικό χρόνο, χρήματα σε πελάτες της ίδιας τράπεζας, χρησιμοποιώντας τον αριθμό του τηλεφώνου του παραλήπτη αντί τον αριθμό του λογαριασμού του.
Αύξηση της χρήσης των e-wallets. Με την ευκαιρία αυτή επιτρέψτε μου να επεξηγήσω την εν λόγω υπηρεσία, επειδή αρκετός κόσμος διερωτάται για τη συγκεκριμένη χρήση τους. Τα e-wallets είναι ηλεκτρονικά πορτοφόλια που επιτρέπουν στους χρήστες να αποθηκεύουν εκ των προτέρων χρήματα ή ψηφιακά νομίσματα. Τα e-wallets μπορούν να χρησιμοποιηθούν για διάφορες μορφές πληρωμών (και κυρίως για μικρά ποσά), όπως για αγορές online, για πληρωμή λογαριασμών, για αποστολή χρημάτων σε άλλους χρήστες, καθώς και για ανάληψη μετρητών. Τα e-wallets είναι εξαιρετικά χρήσιμα για νεαρούς πελάτες τραπεζών οι οποίοι ενδεχομένως να έχουν ελεγχόμενο όριο χρημάτων στο ηλεκτρονικό πορτοφόλι τους.
Ανάπτυξη του e-commerce και το e-banking: Ο αριθμός των καταναλωτών που αγοράζουν είδη και υπηρεσίες μέσω του διαδικτύου έχει αυξηθεί δραματικά στην Κύπρο, καθώς η χρήση του internet είναι ζωτικής σημασίας για τις επιχειρήσεις που θέλουν να αυξήσουν τις πωλήσεις τους.
Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι η κυπριακή κυβέρνηση έχει ήδη κάνει σημαντικές ενέργειες για την προώθηση των ηλεκτρονικών πληρωμών στη χώρα, οι οποίες παρέχουν στους κατοίκους τη δυνατότητα να πληρώνουν ηλεκτρονικά, φόρους, λογαριασμούς ή τέλη, αλλά και να λαμβάνουν επιδόματα μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας που αντιστοιχεί στην κάθε υπηρεσία του κράτους.
ΑΥΞΗΣΗ ΣΤΙΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΕΣ ΠΛΗΡΩΜΕΣ
Πώς κινήθηκε ο τομέας των Ψηφιακών Πληρωμών/Συναλλαγών στη διάρκεια των προηγούμενων χρόνων (αν υπάρχουν και συγκριτικά στοιχεία).
Ο τομέας των ψηφιακών πληρωμών και συναλλαγών «επηρεάστηκε θετικά» από την πανδημία του COVID-19 καθότι η χρήση των μετρητών ήταν πολύ περιορισμένη κατά την περίοδο αυτή, για ευνόητους λόγους.
Οι τελευταίες στατιστικές από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα δείχνουν ότι οι όγκοι χρήσης των ηλεκτρονικών πληρωμών στην Κύπρο παρουσιάζουν σταδιακή και συνεχιζόμενη αύξηση κατά τα τελευταία 5 χρόνια, με τις μεγαλύτερες αυξήσεις να καταγράφονται μεταξύ του 2020 και του 2021 λόγω της πανδημίας. Συγκεκριμένα μεταξύ 2020 και 2021 τα εμβάσματα αυξήθηκαν κατά 19% και οι κάρτες κατά 28%, σε σύγκριση με την αντίστοιχη αύξηση του μέσου όρου της Ευρωπαϊκής Ένωσης που ήταν 7%. Αξίζει να σημειωθεί ότι κατά την ίδια χρονική περίοδο η χρήση επιταγών παρουσίασε μείωση της τάξης του 14%. Παρά την πρόσφατη μείωση, η χρήση επιταγών στην Κύπρο εξακολουθεί να χρησιμοποιείται ευρέως, αφού το 3,1% των συνολικών συναλλαγών πραγματοποιείται με επιταγές, ενώ σε κάποιες ευρωπαϊκές χώρες έχουν καταργηθεί. Το ποσοστό χρήσης είναι το τρίτο ψηλότερο στην Ευρώπη μετά από την Μάλτα (4,7%) και την Γαλλία (4,1%). Η χρήση επιταγών δυστυχώς παραμένει ψηλή στην Κύπρο για τους λανθασμένους λόγους, αφού σε αρκετές περιπτώσεις εκδίδονται μεταχρονολογημένες ως μέσο πίστωσης, γεγονός που δημιουργεί προβλήματα στη ρευστότητα της αγοράς και κινδύνους έκδοσης επιταγών χωρίς αντίκρισμα.
ΝΕΕΣ ΕΞΕΛΙΞΕΙΣ
Ποιοι νέοι Νομοθετικοί Κανονισμοί ή Σχέδια αναμένεται να εφαρμοστούν στην Κύπρο αναφορικά με τις ηλεκτρονικές πληρωμές και τι είναι αυτό που θα αλλάξει δραστικά με την εφαρμογή τους;
Οι πιο σημαντικές εξελίξεις αφορούν την εφαρμογή του Digital Euro και τα Instant Payments.
Digital Euro
Το Digital Euro είναι ένα Σχέδιο που εξετάζεται από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) για την έκδοση μιας ψηφιακής έκδοσης του ευρώ, που θα λειτουργεί ως επέκταση του υφιστάμενου μας νομίσματος.
Η διαδικασία εφαρμογής του Digital Euro είναι πολύπλοκη και απαιτεί σημαντικές προσπάθειες από την ΕΚΤ και τα εμπλεκόμενα μέρη. Καταρχάς, η ΕΚΤ πρέπει να αναπτύξει την τεχνολογία και την υποδομή για τη δημιουργία και τη διαχείριση του ψηφιακού ευρώ. Αυτό περιλαμβάνει την ανάπτυξη ασφαλούς και αξιόπιστης τεχνολογίας blockchain, καθώς και τη δημιουργία ενός ενιαίου συστήματος πληρωμών και καταχώρισης συναλλαγών. Επιπλέον, πρέπει να διασφαλίσει την ασφάλεια και την προστασία των δεδομένων των χρηστών και να εξασφαλίσει ότι το ψηφιακό ευρώ θα συμμορφώνεται με τους κανονισμούς που διέπουν τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ).
Για την επίτευξη των πιο πάνω, η ΕΚΤ ήδη συνεργάζεται με τις τράπεζες, τις επιχειρήσεις και άλλους αρμόδιους Οργανισμούς, για την εφαρμογή του ψηφιακού ευρώ στην πράξη. Αυτό σημαίνει ότι όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς θα πρέπει να προετοιμαστούν για την εισαγωγή του ψηφιακού ευρώ στις υπηρεσίες και τις εφαρμογές τους.
Η διαδικασία εφαρμογής του Digital Euro βρίσκεται ακόμη στο «Ιnvestigation phase» και αναμένεται να ολοκληρωθεί περί τα τέλη του 2023. Κατά τη διάρκεια της φάσης αυτής, δοκιμάζονται τεχνολογίες, σχεδιάζεται η λειτουργία του ψηφιακού ευρώ και μελετώνται τυχόν νομισματικές επιπτώσεις ή παρενέργειες στη χρηματοπιστωτική ευστάθεια, όχι μόνο στην Ευρωζώνη αλλά και σε άλλα κράτη. Σε περίπτωση που οι πιο πάνω δοκιμές δείξουν θετική ανταπόκριση τότε θα ακολουθήσει το «Implementation phase» δηλαδή η φάση εφαρμογής του Digital Euro που αναμένεται να διαρκέσει άλλα 2 με 3 χρόνια. Κατ’ επέκταση αν όλα πάνε βάσει σχεδίου, το Digital Euro αναμένεται να εφαρμοστεί σε Ευρώπη και Κύπρο, περί τα τέλη του 2026.
Instant Payments
Η πρόταση για εφαρμογή του Κανονισμού για τα Instant Payments έχει δημιουργηθεί για τη θέσπιση ενός ενιαίου προτύπου για τις συναλλαγές μεταξύ των χωρών της Ε.Ε.. Στόχος της πρότασης, είναι να διευκολυνθεί η διασυνοριακή κυκλοφορία χρημάτων στην Ευρώπη και να επιταχυνθούν οι συναλλαγές.
Βασικό γνώρισμα των Instant Payments είναι η άμεση μεταφορά χρημάτων από τον λογαριασμό του αποστολέα στον λογαριασμό του παραλήπτη μέσα σε 10 δευτερόλεπτα, 24 ώρες το 24ωρο ανεξαρτήτως τράπεζας ή χώρας της ζώνης του SEPA.
Η πρόταση αποσκοπεί στη δημιουργία ενός απλού, γρήγορου και αξιόπιστου συστήματος πληρωμών για τους Ευρωπαίους πολίτες και τις επιχειρήσεις. Η εφαρμογή του προτύπου θα βοηθήσει στην ανάπτυξη της ψηφιακής οικονομίας και στη δημιουργία μιας πιο ανταγωνιστικής και ενιαίας ευρωπαϊκής αγοράς. Η Ε.Ε. θεωρεί ότι η περαιτέρω ενοποίηση της ψηφιακής αγοράς θα βελτιώσει την πρόσβαση των καταναλωτών και των επιχειρήσεων σε προϊόντα και υπηρεσίες, θα ενθαρρύνει τη δημιουργία νέων επιχειρηματικών μοντέλων και θα ενισχύσει την ανταγωνιστικότητα της ευρωπαϊκής οικονομίας στο παγκόσμιο περιβάλλον.
Η πρόταση βρίσκεται ακόμα σε στάδιο διαβούλευσης μεταξύ των χωρών μελών της Ε.Ε. και εμπλεκόμενων φορέων. Η έγκριση της αναμένεται να ολοκληρωθεί από τη σουηδική Προεδρία στα τέλη Ιουνίου του 2023. Αφού εγκριθεί, τα κράτη μέλη θα έχουν περιθώριο 6 με 12 περίπου μήνες για την υιοθέτησή της, αναλόγως των διατάξεων που εμπεριέχονται.
Ποια οφέλη μπορεί να έχει μια επιχείρηση ή ένας ιδιώτης που πραγματοποιεί τις συναλλαγές του διαδικτυακά;
Οι επιχειρήσεις και οι ιδιώτες που πραγματοποιούν συναλλαγές διαδικτυακά μπορούν να έχουν πολλά οφέλη. Κάποια από αυτά περιλαμβάνουν:
Ευκολία και άνεση: Οι διαδικτυακές συναλλαγές επιτρέπουν στους πελάτες να κάνουν τραπεζικές συναλλαγές χωρίς να χρειάζεται να πάνε στα κατάστημα της τράπεζας. Μπορούν να πραγματοποιούν αγορές και να πληρώνουν λογαριασμούς από την άνεση του σπιτιού τους ή από τη συσκευή του τηλεφώνου τους και κατ’ επέκταση να απολαμβάνουν περισσότερο ελεύθερο χρόνο και λιγότερα έξοδα μετακίνησης.
Ταχύτητα: Η διαδικτυακή συναλλαγή μπορεί να επιταχύνει τη διαδικασία πληρωμής και να βοηθήσει στην αποφυγή καθυστερήσεων ή σφαλμάτων που σχετίζονται με τις παραδοσιακές μεθόδους πληρωμής.
Ασφάλεια και προστασία: Η πληρωμή μέσω διαδικτύου μπορεί να είναι πιο ασφαλής από τις παραδοσιακές μεθόδους πληρωμής, καθώς χρησιμοποιούνται οι απαραίτητες ασφαλιστικές δικλίδες για την προστασία των πληροφοριών και των λογαριασμών των πελατών.
INTELLIGENT BANKING
Πόσο κοντά βρισκόμαστε στο Intelligent Banking;
Όσον αφορά στο Intelligent Banking, αξίζει να σημειωθεί ότι η όλη ιδέα βρίσκεται ακόμη σε στάδιο μελέτης, αλλά και συνεχούς εξέλιξης και βελτίωσης. Η χρήση της τεχνητής νοημοσύνης και της μηχανικής μάθησης έχει ήδη αρχίσει να ενσωματώνεται σε κάποιες τράπεζες, προσφέροντας εξατομικευμένες λύσεις για τους πελάτες τους.
Η εφαρμογή του Intelligent Banking περιλαμβάνει τη χρήση αναλυτικών δεδομένων, την αυτοματοποίηση διαδικασιών και τη χρήση τεχνολογίας, με στόχο τη βελτίωση της εμπειρίας των πελατών. Αυτό περιλαμβάνει την ανάπτυξη chatbots και virtual assistants που μπορούν να παρέχουν εξατομικευμένη υποστήριξη σε πελάτες, την αναγνώριση μοτίβων και τη χρήση μηχανικής μάθησης για ανάλυση των δεδομένων των πελατών και τη προσφορά εξατομικευμένων χρηματοοικονομικών συμβουλών και υπηρεσιών.
Η τεχνολογία αυτή μπορεί να βοηθήσει τις τράπεζες να κατανοήσουν καλύτερα τις ανάγκες και τις προτιμήσεις των πελατών τους και να τους προσφέρουν εξατομικευμένες υπηρεσίες. Η επιτυχία του Intelligent Banking εξαρτάται από την ικανότητα των τραπεζών να συλλέγουν, να αναλύουν και να επεξεργάζονται τεράστιες ποσότητες δεδομένων, καθώς και από την αποδοχή των πελατών για χρήση των τεχνολογιών που συλλέγουν και αναλύουν τα προσωπικά τους δεδομένα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι η πλήρης υλοποίηση του Intelligent Banking απαιτεί την επίλυση πολλών τεχνικών και νομικών ζητημάτων, καθώς και τη διασφάλιση της ασφάλειας και προστασίας των προσωπικών δεδομένων των πελατών. Επίσης, η αναλογία μεταξύ των πελατών που είναι έτοιμοι να αποδεχθούν τέτοιου είδους τεχνολογικές καινοτομίες και εκείνων που προτιμούν πιο παραδοσιακές μεθόδους εξακολουθεί να είναι μικρή.
Ποιες είναι οι εκτιμήσεις σας σε σχέση με την παραδοσιακή τραπεζική και ποια η σημασία της φυσικής παρουσίας των καταστημάτων;
Οι τράπεζες αντιλαμβάνονται την τάση για προσαρμογή σε νέες τεχνολογίες και ψηφιακές αλλαγές, καθώς και την ανάγκη να συνδυάσουν τις παραδοσιακές υπηρεσίες με την ψηφιακή εμπειρία των πελατών τους. Ένα παράδειγμα αυτής της προσαρμογής είναι η δημιουργία των ψηφιακών τραπεζών και η ενίσχυση των ψηφιακών τους υπηρεσιών.
Ωστόσο, παρά την αύξηση του Digital Banking και των Digital Payments, η παραδοσιακή τραπεζική παραμένει σημαντική.
Παρά το γεγονός ότι οι ψηφιακές πληρωμές και οι ηλεκτρονικές συναλλαγές έχουν αυξηθεί σημαντικά, η φυσική παρουσία των καταστημάτων εξακολουθεί να θεωρείται σημαντική για πολλές περιπτώσεις όπως για παράδειγμα, την εξυπηρέτηση πελατών που δεν είναι εξοικειωμένοι με την τεχνολογία, την ανάγκη για προσωπική επαφή, την επίλυση εξειδικευμένων αιτημάτων και τη διαχείριση έκτακτων κρίσεων. Επιπλέον, τα άτομα που εργάζονται στις παραδοσιακές τράπεζες διαθέτουν πλούσιες γνώσεις και εμπειρία, κάτι που η ψηφιακή τραπεζική δεν έχει ακόμη την ικανότητα να προσφέρει πλήρως.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ: ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΣΤΕΦΑΝΟΥ